LAPORAN KHAS Dengan lebih daripada 3,000 hektar kawasan menjalani penambakan laut di selatan Johor dan beribu-ribu lagi hektar dalam perancangan, pasir menjadi satu komoditi yang semakin panas.
Menteri Besar Johor, Datuk Seri Mohamed Khaled Nordin pada 6 Julai lalu, mendedahkan bahawa sejumlah 3,237.48 hektar
kawasan di negeri ini - kira-kira separuh keluasan Putrajaya - sedang ditambak.
Beliau mengumumkan bayaran 30 sen akan dikenakan bagi setiap satu kaki persegi tanah tebus guna untuk membantu nelayan yang terjejas oleh kerja-kerja tersebut, yang menghasilkan pendapatan sejumlah RM104 juta.
Kawasan baru di Selat Johor itu ditambak dengan pasir yang diambil daripada kawasan daratan atau dari dasar laut di tempat lain.
Peningkatan permintaan untuk pasir dijangka memberi manfaat
kepada syarikat-syarikat pembekal pasir dan begitu juga dengan keluarga diraja Johor.
Perniagaan pengambilan pasir yang membabitkan keluarga diraja itu dilakukan melalui Mados Sdn Bhd, satu nama yang jarang disebut dalam akhbar tetapi sudah biasa di kalangan masyarakat perniagaan di Johor.
Kali terakhir nama syarikat itu muncul dalam media adalah dalam akhbar The Star pada tahun lepas apabila ketulan batu kuari ia dilaporkan miliknya, menimpa kawasan perindustrian Bandar Seri Alam dekat Johor Bahru, mengorbankan seorang pekerja Nepal, mencederakan 11 orang dan merosakkan kira 20 kenderaan.
Menurut carian Malaysiakini di Suruhanjaya Syarikat Malaysia minggu lalu, Almarhum Sultan Johor Sultan Iskandar Sultan Ismail, memegang 99.95 peratus saham dalam Mados Sdn Bhd dengan pemegang saham yang lain terdiri daripada isteri kedua baginda dan sembilan daripada 10 anak baginda daripada dua perkahwinan.
Tujuh daripada anak-anak baginda juga disenaraikan sebagai pengarah, termasuk Sultan Johor sekarang, Sultan Ibrahim Ismail.
Sultan Iskandar mangkat pada tahun 2010. Maklumat mengenai syarikat tersebut kali terakhir dikemaskini pada Oktober 2013.
Dokumen mahkamah
Dalam satu memo pada 2002 oleh Mados Sdn Bhd yang dilihat oleh Malaysiakini , syarikat itu mengesahkan ia adalah pemegang konsesi untuk mengorek pasir laut di dua kawasan - di Ramunia Shoal PTD 2346 dan Kukup PTD 2923.
Dokumen itu adalah subjek kes mahkamah pada 2012
mahkamah di mana 24 nelayan telah menyaman Pengerang Independent Terminal Sdn Bhd, Dialog E&C Sdn Bhd dan kerajaan negeri Johor.
Mereka mendakwa pembinaan terminal petroleum laut dalam bebas di luar pantai Pengerang telah memusnahkan kehidupan mereka. Nelayan berkenaan kalah kes tersebut di Mahkamah Tinggi Johor Bahru.
Walaupun Mados tidak menjadi pihak dalam saman itu, mahkamah menyentuh syarikat itu kerana ia telah dibangkitkan sebagai isu sampingan, di mana nelayan mendakwa mereka dihalang daripada memasuki PTD 2346 dan PTD 2923 kerana kerja-kerja pengorekan oleh syarikat berkenaan.
"Saya mendapati bahawa keterangan yang dikemukakan menunjukkan bahawa aktiviti pengambilan pasir laut telah dijalankan menurut konsesi pasir yang sah yang diberikan oleh kerajaan negeri Johor untuk Mados," kata Pesuruhjaya Kehakiman Teo Say Eng dalam penghakiman bertulisnya bertarikh 11 Disember tahun lepas.
Menurutnya, tidak ada bukti yang menunjukkan bahawa aktiviti Mados mengorek pasir itu melanggar undang-undang.
Menurut transkrip prosiding mahkamah, penolong pentadbir tanah Kota Tinggi juga mengesahkan Mados pada tahun 2011 menerima lanjutan tempoh lima tahun untuk lesen operasi sementara bagi mengeluarkan pasir di sana.
Diluluskan tanpa EIA
Satu gambaran yang lebih jelas mengenai aktiviti di PTD 2346, lokasi konsesi Mados , boleh didapati di dalam Laporan Ketua Audit Negara 2009.
Laporan itu tidak menyebut nama tetapi berkata kerajaan Johor pada tahun 2009 melanjutkan lesen operasi sementara syarikat konsesi, untuk mengeluarkan pasir di kawasan itu, walaupun tidak mematuhi peraturan yang ditetapkan oleh agensi-agensi persekutuan.
Laporan itu berkata pihak Audit mendapati aktiviti pengambilan pasir laut di PTD2346, Mukim Pantai Timur, Kota Tinggi di kawasan 22,265 hektar tidak mendapat sokongan Jabatan Perikanan Johor.
The Kota Tinggi Pejabat Tanah juga, tambahnya, telah menetapkan syarat untuk pengeluar pasir mengemukakan EIA [penilaian kesan alam sekitar] sebagaimana yang dikehendaki oleh Jabatan Alam Sekitar.
Menurutnya, permohonan pengeluar itu untuk memperbaharui lesen operasi sementara untuk mengeluarkan pasir telah diluluskan dalam mesyuarat exco pada Februari 2009 melalui ringkasan mesyuarat Bil 615/2009.
"Bagaimanapun, setakat ini, tiada EIA dibentangkan untuk kelulusan," kata laporan Ketua Audit Negara itu.
Laporan itu juga menyatakan bahawa PTD2346 adalah zon
menangkap ikan dan memberi amaran bahawa aktiviti pengeluaran pasir boleh memudaratkan.
Menurutnya, apabila pengambilan pasir dijalankan di dasar laut, lumpurnya akan menyebabkan pencemaran air dan menjejaskan kehidupan ekosistem marin, manakala lumpur yang terkumpul di sepanjang pantai juga akan menyebabkan pencemaran di tepi laut.
Laporan itu menambah bahawa temubual dengan 20 nelayan di Teluk Ramunia mendapati hasil tangkapan mereka telah terjejas kerana habitat ikan telah diganggu dan peralatan nelayan sering rosak dan dipenuhi dengan lumpur.
Syarikat itu mendapat perhatian bulan lalu selepas Naib Pengerusi PKR Johor, Hassan Karim membangkitkan tentang aktiviti Mados dalam surat terbukanya kepada Menteri Besar Johor, Datuk Seri Khaled Nordin.