Pengarah Lembaga Pelesenan Tenaga Atom (AELB) Raja Abdul Aziz Raja Adnan berkata, pihaknya akan mendapatkan pertolongan Agensi Tenaga Atom Antarabangsa (IAEA) untuk memilih pakar bagi mengkaji keselamatan projek kilang nadir bumi Lynas Malaysia Sdn Bhd di Gebeng.

Pertama, IAEA ditubuhkan untuk menggalakkan penggunaan tenaga nuklear dan bertindak sebagai 'polis' untuk memeriksa sama ada sesebuah negara itu menjalankan program senjata nuklear secara terselindung.

Pada hakikatnya IAEA membantu negara membangun dalam rancangan mereka untuk membina loji tenaga nuklear.

Berdasarkan mandatnya, ia adalah satu khayalan untuk membayangkan bahawa IAEA berada dalam kedudukan untuk meletakkan bersama panel "pakar bebas" antarabangsa untuk menjalankan kajian yang tidak dapat dipertikaikan.

Begitu juga dengan Lembaga Pelesenan Tenaga Atom (AELB) yang ditubuhkan di bawah Akta Pelesenan Tenaga Atom 1984 (Akta 304) untuk mengawal penggunaan tenaga nuklear. Peranan AELB adalah untuk menyokong dan menggalakkan pembangunan dan penggunaan tenaga nuklear dan aktiviti berkaitan di negara ini.

AELB telah mengeluarkan lesen kepada Lynas untuk membina dan menjalankan kilang memproses nadir bumi, menyedari sepenuhnya bahawa sisa thorium radioaktif akan dihasilkan. Malah AELB akan membuka pejabat cawangannya di Gebeng.

Teliti sebulan sahkan selamat?

Kedua, kerajaan merancang untuk membina dua buah reaktor nuklear. Dalam hubungan ini jelas terdapat kemungkinan yang tinggi bahawa kerajaan akan menggunakan thorium sebagai bahan api untuk reaktor nuklear yang dirancang.

Perlu diingat bahawa Malaysia tidak memihak kepada simpanan plutonium atau uranium berpusat antarabangsa, ini akan menjadi peluang keemasan untuk mendapatkan akses untuk kuantiti thorium yang tidak terhad di tempat sendiri untuk bahan api reaktor nuklear yang dirancang.

Ini juga bermakna reaktor nuklear kemungkinan besar akan ditempatkan di kawasan Kuantan atau berdekatan. (Laporan akhbar baru-baru ini mendedahkan bahawa salah satu loji nuklear akan ditempatkan di Temerloh).

Ketiga, thorium boleh digunakan untuk menghasilkan uranium. Thorium boleh digabungkan dengan americium untuk membuat reaktor nuklear mudah alih.

Bagaimanapun, americium dilaporkan berbahaya dan toksik sepertimana plutonium. Ia akan menjadi satu kesilapan besar dan boleh membunuh jika kita mengambil jalan ini untuk menghasilkan loji tenaga nuklear.

Jadi sebelum kita mempertimbangkan panel "pakar bebas" antarabangsa kerajaan mestilah bersikap telus kenapa membenarkan Lynas membina dan mengendalikan kilang nadir bumi dan kenapa Lynas begitu yakin bahawa penelitian semula selama satu bulan akan mengesahkan ia selamat.